Dziś jest: 18.02.2025
Imieniny: Flawiana, Konstancji
Data dodania: 2024-12-25 20:25

Łukasz Czarnecki-Pacyński

Pięć Nazw - chwila filozoficznej, świątecznej refleksji

Pięć Nazw - chwila filozoficznej, świątecznej refleksji
Zdjęcie ilustracyjne do tekstu
Fot. IstockPhoto

Przesilenie zimowe, ten moment w roku, kiedy słońce przestaje chować się za widnokrąg i dni zaczynają być coraz dłuższe, jest na świecie obchodzony od dawien dawna. To, jakiej nazwy dla niego użyjemy, ma ogromne znaczenie - przekonuje prof. Lech Ostasz z Wydziału Humanistycznego UWM.

reklama

Ubywanie nocy a przybywanie dnia przynosi ludziom radość i nadzieję na przyszłość. Nasi słowiańscy przodkowie mówili o Szczodrych Godach, symbolizujących zwycięstwo światła nad ciemnością. Łamano się wtedy chlebem a ze stanu pogody w kolejnych dwunastu dniach wróżono jaka ona będzie w kolejnych miesiącach nadchodzącego roku. Na tej podstawie przewidywano także zbiory. A znane do dzisiaj kolędowanie, czyli odwiedzanie przez grupy kolędników poszczególnych gospodarstw z życzeniami pomyślności w nowym roku, to także odwieczny słowiański zwyczaj.

Kiedy plemiona słowiańskie przyjęły chrześcijaństwo, tam, gdzie nie dało się zakazać i wykorzenić starych obyczajów, zostały one „zaadaptowane“ na potrzeby nowej religii. Wśród nich właśnie, teraz już bożonarodzeniowe, kolędowanie. A nowa na tych ziemiach religia także świętowała przecież moment powtórnych „narodzin” Słońca, obchodząc wtedy rocznicę narodzin Syna Bożego, Zbawiciela Świata.

Profesor Lech Ostasz, olsztyński filozof i pisarz, zwraca uwagę, że z historycznego punktu widzenia pierwsze były wspomniane wyżej słowiańskie Szczodre Gody. Wśród rzymskich legionistów w II - IV w. n.e. popularne było bóstwo Sol Invictus - Słońce Niezwyciężone. Jego święto obchodzono 25 grudnia, dla uczczenia faktu, że Słońce nie poddaje się i zaczyna znowu przybierać, czyli dni stają się coraz dłuższe. I także z tamtych czasów pochodzą pierwsze wzmianki o uczczeniu chrześcijańskiego Bożego Narodzenia.

Każda jednostka naszego demokratycznego społeczeństwa ma do wyboru jedną z nazw tego święta, która niesie ze sobą inny ładunek emocjonalny i związaną z tą nazwą postawę: określone myśli, skojarzenia i emocje, a także treści podświadomości – podkreśla naukowiec. - Kiedy użyję starosłowiańskich Szczodrych Godów, to uaktywnia się inna część mojej psychiki, niż kiedy będę mówił o chrześcijańskim Bożym Narodzeniu czy o astronomicznym Przesileniu Zimowym albo o zupełnie już świeckiej Gwiazdce.

Niektórzy z nas posługują się tymi nazwami wymiennie, nie przywiązując się szczególnie do żadnej z nich. W innych rodzinach używa się za to wyłącznie nazwy Boże Narodzenie albo Gwiazdka. A to święto, które ma kilka nazw, stało się także świętem handlowym - okazją do praktykowania handlu detalicznego na wielką skalę, kiedy wszyscy kupują tradycyjne prezenty pod choinkę.

* * *

Zmiana długości dnia w ciągu roku wynika z nachylenia osi obrotu Ziemi w stosunku do płaszczyzny jej orbity wokół Słońca. Dzięki temu ta półkula, na której akurat trwa lato, jest wtedy dłużej wystawiona na promieniowanie słoneczne niż w miesiącach zimowych. Oczywiście, kiedy na półkuli północnej trwa zima, to na południowej jest lato – i odwrotnie.

W tym roku początek astronomicznej zimy nastąpił na naszej, północnej półkuli w sobotę, 21 grudnia o godzinie 10:20. Na półkuli południowej mieliśmy wtedy przesilenie letnie i najdłuższy dzień w roku. Warto wiedzieć, że różnica pomiędzy najdłuższym a najkrótszym dniem w roku sięga 9 godzin.

Komentarze (7)

Dodaj swój komentarz

  • Puella 2024-12-28 12:27:55 37.31.*.*
    Do daty Św B.N. podpiete sa powiedzmy rozne okoliczności w tym narodziny Jezusa , podobno we wrzesniu. wg mnie dla wzmocnienia relacji rodzinnych,refleksji nad naszą wedrowka. Pytanie do p prof. czy pana poglady wywodza się i służą panu ,waskiej gr studentow , czy moze czyni pan starania dlla wsparcia demokratycznych zasad na szeroka skalę ,nie wiadac pana i innych filozofow z wydz UWM w przestrzeni naszego olsztyńskiego społeczeństwa, dlaczego ?
    Odpowiedz Przenieś Oceń: 0 0
  • Ropucha 2024-12-28 12:06:18 37.31.*.*
    Coz za rewelacje p prof. !!! W zaleznosci od kierunku naszych mysli wwyzwalają sie takie lub inne emocje, skojarzenia,naprawdę ? Wzglednie oczytany ,osłuchany ma pojęcie o historii wierzeń , nic nowegomało filozoficznie,zachecam p prof. do zalozenia na youtubie autorskiego kanału filozoficznego ,może być ciekawie.
    Odpowiedz Przenieś Oceń: 0 0
  • Ronaldo 2024-12-26 19:08:17 95.160.*.*
    Cytat: ""Kiedy plemiona słowiańskie przyjęły chrześcijaństwo, tam, gdzie nie dało się zakazać i wykorzenić starych obyczajów, zostały one „zaadaptowane“ na potrzeby nowej religii"" ---może dlatego ludzie w to wierzą, w ZAADOPTOWANE wierzenia pogańskie. Świeto wyłacznie dla ciała, a kompletnie nic dla ducha. Z chrześcijaństwa pozostało tylko imię Jezusa. Oportunistom polecam czytanie historii, ze zrozumieniem.
    Odpowiedz Przenieś Oceń: 0 0
  • BLASZANY BEMBENEK 2024-12-25 23:14:00 31.60.*.*
    Złota gwiazda zadrgała na niebie ...Księżyc , Gwiazdy wyszły za chmur ...Święte moce zaczęły się budzić ..Wszechświat zmienia swój rytm ...ludzkie stada celebrują przemiany modlą się do swych bóstw ....tylko On patrzy na to odwiecznie...ON wie zna grę dobra i złego..jest Krupierem pilnuje gry ludzkiego losu ....czas pokłonić się Słońcu że daje ciepło..czas przeprosić Ziemię że niszczymy ją pychą czas pokłonić się Ziemi za to że daje nam życie ...czas pokłonić się Gwiazdom że dają nadzieję....czas pokłonić się sobie aby było nam lepiej ...ON Krupier da wtedy ludziom szanse
    Odpowiedz Przenieś Oceń: 5 4
  • Ho Chi Minh 2023-12-31 08:59:39 83.28.*.*
    "Demokratycznego" dobre sobie. Tutaj od 1939 roku nie ma demokracji.
    Odpowiedz Przenieś Oceń: 7 11

www.autoczescionline24.pl