W wielkim finale okazał się lepszy od Katarzyny Kujawy - germanistki, pracownika Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie, a także od ubiegłorocznej zwyciężczyni - Magdaleny Wałkuskiej, pracownika archiwum fotograficznego Muzeum Warmii i Mazur.
Konkurs składał się z dwóch etapów. W eliminacjach uczestnicy musieli zmierzyć się testem. Na odpowiedzi na 20 pytań z historii, topografii, kultury, architektury i sztuki Olsztyna była godzina. W finale na najlepszych trzy miejsca. Ostateczna rozgrywka składała się z trzech odsłon. W każdej z nich było 27 pytań podzielonych na trzy kategorie.
Zwycięzca turnieju dostał nagrodę w wysokości trzech tysięcy złotych. Do finalistek trafiły natomiast nagrody rzeczowe.
Autorami pytań byli: Marian Jurak - filolog, przewodnik turystyczny, prezes Zarządu Głównego PTTK, Rafał Bętkowski - weterynarz, badacz i popularyzator historii Olsztyna, współtwórca olsztyńskiego Muzeum Nowoczesności oraz historyk sztuki Joanna Piotrowska.
Konkurs "Co ty wiesz o Olsztynie..." zorganizował Miejski Ośrodek Kultury.
Poniżej, jako jedyne lokalne media, prezentujemy wszystkie finałowe pytania i odpowiedzi.
KATEGORIA 1 (wiedza ogólna)
Etap I
1. Ilu radnych zasiada w olsztyńskiej Radzie Miasta? - 25
2. W którym roku powstał Uniwersytet Warmińsko-Mazurski? - 1999 r.
3. Ile szkół w Olsztynie nosi imię Mikołaja Kopernika? Wymień wszystkie. - Dwie: III LO i Zespół Szkół Ekonomicznych
4. Podaj nazwiska autorów (kompozytora i autora tekstu) hymnu Olsztyna? - muz.: Feliks Nowowiejski tekst: Maria Paruszewska.
5. Który z byłych prezydentów miasta sprawował swój urząd najdłużej? - Marek Różycki 13 lat (20 grudnia 1977-4 lipca 1990).
6. W tym roku, 2 października, minęła kolejna rocznica powstania rozgłośni Polskiego Radia w Olsztynie. Która? - 70.
7. W którym roku w Olsztynie nagrywano materiał do serialu „Stawka większa niż życie”? - 1967 r.
8. Ile pasów startowych ma lotnisko w Dajtkach? - Dwa. Betonowy/asfaltowy i trawiasty
9. Kiedy i w jakich okolicznościach utworzono w mieście teatr dramatyczny dziś funkcjonujący pod nazwą teatr im. Stefana Jaracza? - 1925 r, jako Treudank, czyli dar dla mieszkańców Allenstein za zwycięstwo w plebiscycie
Etap II
1. Ile dziedzińców ma gmach Urzędu Marszałkowskiego i Sądu Administracyjnego przy ul. Emilii Plater 1? – 3
2. Czy, a jeśli tak to gdzie w Olsztynie, znajduje się ulica Jana Liszewskiego? - Znajduje się w centrum, między Piłsudskiego a Mrongowiusza oraz od Dąbrowszczaków do 1 Maja
3. Jaką nazwę, na samym początku swojego istnienia, nosił dzisiejszy klub piłkarski Stomil Olsztyn? - Olsztyński Klub Sportowy „Warmiak”
4. Nad miastem drzemie kilka wież. Która z nich jest najwyższa i jaką ma wysokość? - kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa - 82,5 m
5. Jaka jest długość rzeki Łyny w granicach miasta? (dopuszczalny błąd 1 km) - 14,4 km
6. Wybitny polski architekt Stanisław Kuryłowicz jest autorem jednego z budynków użyteczności publicznej, którego? - Galerii Warmińskiej
7. W historii miasta jego granice zmieniały się wielokrotnie. Kiedy stało się to po raz ostatni i na czym polegało? - 1988. W obszar miasta włączono fragment wsi Jaroty
8. Z jakiego jeziora wypływa rzeka Kortówka? - Z jeziora Ukiel
9. W obrębie Olsztyna znajdują się dwa rezerwaty przyrody, jak nazywa się rezerwat położony w pobliżu jeziora Długiego? - Rezerwat Mszar
Etap III
1. W Olsztynie są 23 osiedla. Podaj nazwę osiedla, o największej gęstości zaludnienia. - Osiedle Zatorze –ok. 14,5 tys. mk/km2
2. Olsztyn jest miastem jezior. Jaki procent obszaru miasta zajmują jeziora? - 8 % obszaru, 7,2 km2
3. Niektóre nazwy miejscowe zostały zapominane. Gdzie leżała Kolonia Niedźwiedź? - koniec ul. Rataja i okolica Bydgoskiej, część dzielnicy administracyjnej Osiedle Podleśna
4. Olsztyn ma kilka miast partnerskich. Z którym, jako pierwszym miastem europejskim, zawarto umowę o partnerstwie? - Fińskie Rovaniemi 1976 r.
5. Jaki ważny dla miasta obiekt znajduje się na Karolinie? - wodociągi, stacja transformatorowa Karolin - osiedle Olsztyna położone w dwóch dzielnicach: osiedle Podleśna (część zachodnia) i osiedle Zielona Górka (część wschodnia).
6. Jakie są średnie roczne opady w Olsztynie? - 600 mm, czyli 600 litrów wody na metr kwadratowy
7. Jaka jest wysokość mostów kolejowych nad Łyną? - Ok 20 i 21 m nad poziomem rzeki
8. Ile dworców oraz przystanków osobowych PKP znajduje się w Olsztynie? - 8: Gutkowo, Redykajny, Likusy, Ukiel, Zachodni, Śródmieście, Główny, Dajtki.
9. Najdłuższą linią tramwajową w mieście jest linia numer 2. Podaj jej długość. Dopuszczalny błąd to 500 m. - 6,8 km
KATEGORIA 2 (historia miasta)
Etap I
1. W którym roku zakończono rewitalizację Starego Ratusza? - W 2003 roku.
2. Podczas I wojny światowej Olsztyn zajęty został przez wojska rosyjskie. Podaj dokładną datę wkroczenia Rosjan do miasta. - 27 sierpnia 1914
3. Malarka Frieda Strohmberg przyjechała do Olsztyna w 1910 roku, by uczyć rysunku. Przez 17 lat wynajmowała dwupokojowe mieszkanie w kamienicy. Podaj nazwę ulicy przy której znajdował się ten budynek. - Langgasee / Warmińska
4. Podaj daty roczne uruchomienia i likwidacji tramwajów w Olsztynie w XX wieku oraz ponownego uruchomienia ich w naszym stuleciu. - 14 grudnia 1907 - 20 listopada 1965, 16 grudnia 2015
5. Kiedy został oddany do użytku most Mariacki? Podaj miesiąc i rok. Z jakim ważnym wydarzeniem w życiu miasta łączyło się to wydarzenie? - sierpień 1978; Centralne Dożynki w Olsztynie
6. Podaj dokładną datę założenia w Olsztynie pierwszej uczelni wyższej. Gdzie się mieściła? - 31 maja 1950 r., Wyższa Szkoła Rolnicza, Kortowo
7. W 1917 roku w Olsztynie powstało Heimatmuseum. Kto był jego założycielem? - Leonhard Fromm, przekazał placówce ponad 200 eksponatów z wykopalisk z okolic Woryt i Redykajn
8. Parafia ewangelicka w Olsztynie powstała w XVIII wieku. Gdzie odbywały się pierwsze nabożeństwa? - W Sali refektarza na Zamku. Ewangelicy ukończyli budowę swojego kościoła w październiku 1877 roku
9. Z połączenia jakich uczelni powstał Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie? - Akademii Rolniczo-Technicznej, Wyższej Szkoły Pedagogicznej i Warmińskiego Instytutu Teologicznego.
Etap II
1. Od którego roku w budynku Starego Ratusza mieści się Wojewódzka Biblioteka Publiczna? - od 1952 r.
2. W którym roku uruchomiona została w Olsztynie pierwsza drukarnia? Gdzie się znajdowała? - Pierwsza w Olsztynie, a zarazem pierwsza na terenie powiatu drukarnia, otwarta została we wrześniu 1844 r.; jej pierwsza lokalizacja: obecna ul. Staromiejska
3. W jakich latach funkcjonowały w Olsztynie trolejbusy? - 1939 –1971 1 września 1939 – 31 lipca 1971 niecałe 32 lata
4. Skąd wzięła się nazwa „ulica Żołnierska”? - nazwa pochodzi od największego w Olsztynie cmentarza żołnierzy sowieckich, który znajdował się przy niej do 1951 r. ekshumowano stąd 241 pochowanych
5. Od którego roku w Olsztynie wolno było legalnie osiedlać się ludności żydowskiej i nabywać przez nią nieruchomości? Kiedy pierwsi Żydzi zamieszkali oficjalnie w naszym mieście? - Od 1812 roku. W 1813 roku
6. W połowie XIX wieku Olsztyn sprzedał wszystkie należące do miasta jeziora. Jeden z akwenów pozostać miał nadal miejską własnością. Które to było jezioro? - Jezioro Długie.
7. Podaj datę ponownego uruchomienia tramwajów po II wojnie światowej. - 30 kwietnia 1946 r.
8. Jak w połowie XIX wieku nazywano kamienicę, w której urodził się najsłynniejszy olsztyński architekt żydowskiego pochodzenia? - nazywany był kamienicą Raphaelsohnów; mieścił się przy ul. Staromiejskiej 20 (na rogu ul. Staromiejskiej i św. Barbary)
9. Jesienią 1866 r. w Olsztynie oddano do użytku murowany most św. Jana. Jaką nazwę nosił wówczas ów most i z jaką inwestycją związana była jego budowa? - Most Szpitalny – Hospitalbrücke; budowa szosy Olsztyn-Olsztynek w latach 1864-1867
Etap III
1. W latach 1920-1939 w Olsztynie funkcjonował konsulat RP. W tym czasie funkcję konsula pełniło 8 osób. Podaj nazwiska co najmniej 5 z nich. - Zenon Lewandowski, Czesław Andrycz, książę Henryk Korybut Woroniecki, Karol Ripa, Filip Zawada, Józef Gieburtowski, Antoni Andrzej Zalewski, Bohdan Jałowiecki
2. W 1507 roku w Olsztynie był tylko jeden murowany dom. Co to był za budynek i gdzie się znajdował? - Był to dom nazywany dziś „burmistrzówką”/ „domem burmistrza”. Znajdował się we wschodniej pierzei Rynku (nr 11). Do dziś przetrwał po nim ostrołukowy łuk podcienia nad pasażem dla pieszych.
3. W którym roku i kto założył w Wadągu papiernię? - 1715 rok Johann Andreas Hempel. Początkowo papiernia była pod protektoratem Warmińskiej Kapituły Katedralnej we Fromborku
4. W którym roku uruchomiono w Olsztynie pierwszy zakład z napędem parowym. Co to był za zakład? - 1861; tartak parowy Ferdynanda Ottona Pfeifera
5. Na południe od mostu przy ul. Obrońców Tobruku znajduje się odcinek starorzecza Łyny. Jakim celom służył przed 1945 rokiem? - był to port drzewny tartaku „C. Hermenau & Co.”
6. Kiedy i w którym miejscu odkryto na terenie Olsztyna najstarsze ludzkie osiedle? - 1933 r., osada kultury łużyckiej na terenie dzisiejszego Osiedla Grabowskiego; Rozpoznał je opisał wspominany już Leonhard Fromm
7. W latach 1378-1949 do miasta Olsztyna należała enklawa leśna zwana Windugą. Gdzie się ona znajdowała? - przy drodze do Butryn, na południe od jeziora Kielarskiego.
8. W którym roku zostało zbudowane wschodnie, barokowe skrzydło zamku? Czy element ten został wybudowany z inicjatywy Prusaków czy Kapituły Warmińskiej? - W 1758 roku Z inicjatywy Kapituły Warmińskiej
9. W 1879 r. w Olsztynie utworzony został sąd okręgowy. Które powiaty mu podlegały? - olsztyński, ostródzki, nidzicki, szczycieński
KATEGORIA 3 (architektura i sztuka)
Etap I
1. Dawnej we wsi Gutkowo, a w dzisiejszych granicach Olsztyna, znajduje się kościół św. Wawrzyńca. Czy jest to kościół średniowieczny? – Tak; Kościół w Gutkowie powstał ok. 20-25 lat po lokowaniu wsi, które miało miejsce 14 sierpnia 1352 roku, czyli (wg różnych źródeł ) po roku 1370 lub po 1375.
2. Olsztyn ma swój historyczny herb, ale ma też współczesne logo – graficzny znak identyfikacji i promocji. Jednym z elementów logo jest szkic pewnej olsztyńskiej budowli. Której? - W logo umieszczono szkicowy rysunek zamku.
3. Rzeźba jakiego świętego, patrona m.in. przepraw wodnych i mostów, stoi na moście nad Łyna prowadzącym ze Starego Miasta na ul. Grunwaldzką i Warszawską? Podaj imię i przydomek świętego. - Jan Nepomucen/Jan z Nepomuka
4. Czy w zamku olsztyńskim – siedzibie Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie – znajduje się stała wystawa sztuki gotyckiej? – Nie
5. Najbliższy naszym czasom pomnik Mikołaja Kopernika w Olsztynie przedstawia astronoma siedzącego na ławie, spoglądającego na zamek kapituły warmińskiej. W którym roku ustawiono pomnik? - W 2003 roku
6. W elewacji wschodniej starego ratusza, nad otworami drzwi i okna w parterze, występuje charakterystyczny późnogotycki łuk o falistych spływach. Jak nazywa się taki łuk? - Łuk w ośli grzbiet/ośli grzbiet/siodłowy/stępkowy
7. Jaki obiekt w Olsztynie został zaprojektowany przez Ericha Mendelsohna, urodzonego tutaj architekta o światowej sławie? Podaj adres lub lokalizację oraz pierwotną funkcję budynku. - Ul. Zyndrama z Maszkowic (dawna Seestrasse- ul. Jeziorna)/teren dawnego cmentarza żydowskiego na Górnym Przedmieściu – dom przedpogrzebowy gminy żydowskiej/Bet Tahara – Dom Oczyszczenia
8. Jaką funkcję w zamku gotyckim pełniły kondygnacje powyżej poziomu pierwszego piętra? - Magazynów i spichrzy.
9. Czy w Olsztynie jest organizowany konkurs artystyczny w cyklu dwuletnim lub trzyletnim? Rozstrzygnij. Jeśli tak – to w którym z cykli? - Tak, organizowany jest konkurs i wystawa w cyklu dwuletnim – biennale (Olsztyńskie Biennale Sztuki – O Medal Prezydenta)
Etap II
1. Na stropie nad skrzyżowaniem naw w kościele św. Józefa na Zatorzu, nad głowami wiernych, umieszczony jest wielkich rozmiarów obraz, kompozycja wielopostaciowa. Jaką scenę/jaki temat przedstawia? - Sąd Ostateczny
2. Jak nazywał się malarz urodzony w Olsztynie, działający jako artysta i nauczyciel akademicki sztuk pięknych w Warszawie w I poł. XIX wieku? Był m.in. nauczycielem znanego malarza polskiego klasycyzmu, Antoniego Brodowskiego. - Jan Antoni Blank/Antoni Blank/Blank
3. W kaplicy bocznej, przy podstawie wieży kościoła św. Jakuba, na ścianie pod sklepieniem umieszczono napisy odnoszące się do początków kościoła i przebudowy kaplicy w 1721 roku. Autor przebudowy zostawił w inskrypcji swoje dane – imię, nazwisko, a nawet miejsce pochodzenia. Podaj jego nazwisko. - Olchowski (Petrus Olchowsky M(urator?) Resseliensis/Piotr Olchowski z Reszla/Piotr Olchowski.
4. Jaka data roczna, data poświęcenia kamienia węgielnego pod budowę kościoła franciszkanów na Zatorzu (kościoła Chrystusa Króla Wszechświata), znajduje się w inskrypcji w szczycie fasady świątyni? – 1926
5. W dekoracjach rzeźbiarskich na elewacjach Nowego Ratusza znajdziemy scenkę, w której widać zwrócone ku sobie postaci małego dziecka i ptaka. Co to za ptak? – Kogut
6. Na końcu prawej nawy bocznej konkatedry św. Jakuba znajduje się malowany tryptyk z przedstawieniem Ukrzyżowania w części środkowej. Na jakim podłożu/materiale namalowano obrazy tryptyku? - Na drewnie (malarstwo tablicowe, na desce).
7. Abstrakcyjna w formach rzeźba z 1972 roku, ustawiona między wieżą zamkową a mostem na Łynie (przy wejściu do ówczesnej siedziby Związku Polskich Artystów Plastyków), związana jest pośrednio, przez tytuł, z najsławniejszym mieszkańcem zamku, Mikołajem Kopernikiem. Jaki tytuł nosi rzeźba? - Układ Słoneczny
8. W latach 20. XX wieku na miejscowym rynku usług projektowych, a co za tym idzie, na wyglądzie miasta, piętno odcisnął August Feddersen, autor m.in. projektu teatru miejskiego, dziś Teatru im. Stefana Jaracza. Do dziś zachowana jest willa projektanta. Przy jakiej dzisiejszej ulicy ona się znajduje? - Przy ul. Michała Kajki (nr 4).
9. W jakich latach (i którego wieku) zaprojektowano i zrealizowano osiedle Nad Jeziorem Długim? - W latach 30. XX wieku
Etap III
1. Oddany do użytku w 1965 roku zespół Olsztyńskiego Powszechnego Domu Towarowego „Dukat”, biurowiec i dom handlowy przy dzisiejszej al. Marszałka Józefa Piłsudskiego, został zaprojektowany przez dwóch znanych architektów, związanych m.in. z Zakładami Artystyczno-Badawczymi warszawskiej ASP. Podaj nazwisko przynajmniej jednego z nich. - Zbigniew Ihnatowicz, Jerzy Sołtan/Ihnatowicz, Sołtan
2. Jak nazywał się architekt, który zaprojektował kościół funkcjonujący przez niemal sto lat jako garnizonowy, obecnie kościół parafialny Najświętszej Marii Panny Królowej Polski i Świętych Archaniołów? - Ludwik Dihm/Dihm
3. Czy miejski Szpital Mariacki (obecnie Miejski Szpital Zespolony przy ul. Niepodległości) zaprojektowano i wybudowano od razu z własną kaplicą czy też dostawiono ją później? - Od razu; kaplica jest częścią najstarszego budynku szpitala zbudowanego w latach 1864-1867
4. W auli dawnego męskiego gimnazjum klasycznego, obecnie I Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza, znajduje się dużych rozmiarów obraz olejny z końca XIX wieku, od początku przeznaczony do dekoracji szkoły i pełniący taką rolę do dziś. Kto jest bohaterką obrazu? - Ifigenia
5. W ostatnich latach dzięki pracom konserwatorskim odkryto liczne dekoracje malarskie klatek schodowych olsztyńskich kamienic. W zespole kamienic przy placu Józefa Bema pod obecnym nr 3-4-4a ściany sieni są dekorowane przedstawieniami zamków. Skąd pochodzą wizerunki zamków? - znad Renu i Mozeli
6. Budynek koszarowy z 1884 roku przy dzisiejszej ul. Kromera został poddany pracom remontowym, konserwatorskim i renowatorskim, a następnie adaptowany i rozbudowany na potrzeby otwartego w 2021 roku hospicjum dziecięcego Caritas. Rozbudowa objęła dodatkową kubaturę, obecnie po prawej stronie od wejścia głównego. W jaki sposób nowa część budynku nawiązuje do charakteru zabytku? - W elewacjach nowej części zastosowano kształtki ceramiczne/ceramikę budowlaną/cegłę o kolorze nawiązującym do historycznej cegły licowej budynku.
7. W latach powojennych na elewacjach ówczesnego Wojewódzkiego Domu Kultury, dziś Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych, wykonano dekoracje przedstawiające m.in. postaci w warmińskich strojach ludowych. W jakiej technice wykonano dekoracje? - Sgraffito/sgraffita
8. W zeszłym roku pytaliśmy uczestników eliminacji konkursu o autorstwo „Kompozycji astronomicznej” – dekoracji ściany atrium/dziedzińca zespołu planetarium wzniesionego na 500-lecie urodzin Mikołaja Kopernika. W tym roku spytamy o charakterystyczną technikę, jaką posłużył się Stefan Knapp dla stworzenia owej ściennej kompozycji. Na czym polegała ta technika, jakich użyto materiałów? - Kompozycja jest złożona z płytek, tak jak mozaika, płytki są wykonane w technice emalii na podłożu metalowym.
9. W Olsztynie znajdują się dwie rekonstrukcje budynków historycznych, zachowujące z zewnątrz pełne wrażenie imitacji dawnej budowli. Ze względu na wartości historyczne oba te budynki są wpisane do rejestru zabytków. Wymień przynajmniej jeden z nich. - Dom „Gazety Olsztyńskiej” (oddział Muzeum Warmii i Mazur, na Targu Rybnym), Dom Polski (siedziba dawnego Ośrodka Badań Naukowych, obecnie Instytutu Północnego im. Wojciecha Kętrzyńskiego przy ul. Partyzantów 87)
Komentarze (2)
Dodaj swój komentarz