Pochodzenie i warunki bytowe
Karp to ryba słodkowodna, pochodząca z Azji. Co ciekawe, gatunek nigdy nie żył w polskich akwenach. Ryba nadaje się natomiast wręcz idealnie do warunków hodowlanych. Karp szybko adaptuje się do nowych warunków i dlatego jest w stanie przeżyć w polskich rzekach, stawach czy zalewach. Jednak nie rozmnaża się w nich.
Często mówi się, że mięso karpia ma nieprzyjemny, „mulisty” posmak. Wynika to z charakterystycznych dla niego warunków do życia. To ryba wszystkożerna, żywiąca się zarówno drobnymi organizmami wodnymi, roślinami, jak również często nadgniłymi odpadkami organicznymi, dzięki czemu, m.in. szybko rośnie. Spektrum rodzajów pożywienia nadało mu jednak łatkę „śmieciowej” ryby. Warto wspomnieć, iż hodowcom zdarza się dokarmiać go sztucznie zbożami lub granulatami, aby usprawnić proces wzrostu. Słynne stawy milickie na Dolnym Śląsku, istniejące do dziś, są jednym z najstarszych ośrodków jego hodowli w Europie.
Kiedy karp pojawił się na polskich stołach?
Karp trafił do Polski najprawdopodobniej w XII wieku. Do kraju sprowadzić mieli go cystersi, jako założyciele pierwszych stawów. Jak informują media, wzmianki dotyczące hodowli ryby znajdują się, m.in. w rękopisie kapituły katedry krakowskiej z 1450 r., a także w opracowaniach źródłowych historyków: Bolesława Ulanowskiego czy Stanisława Krzyżanowskiego. Karp pojawił się na polskich stołach wigilijnych oraz bożonarodzeniowych w czasach powojennych. Wcześniej jedzono go także na co dzień, jako alternatywa dla mięsa. Lata temu była to jedna z najtańszych i najłatwiejszych w hodowli ryb. Aspekty te wpływały niezaprzeczalnie na jego popularność w latach, kiedy o żywność nie było łatwo.
Warto wspomnieć, że w latach 50. XX wieku władze promowały hodowlę i jedzenie karpia, jako rozwiązanie problemu zaopatrzenia społeczeństwa w białko.
W Polsce zrodziła się wówczas świąteczna tradycja kulinarna, która przetrwała do dziś. Hasło „karp na każdym wigilijnym stole” stało się symbolem świąt Bożego Narodzenia.
Gatunki
Obecnie w naszym kraju występuje kilka gatunków słodkowodnej ryby. To następująco: karp królewski, bezłuski, Sazan czy zatorski. Najbardziej znana w Polsce jest odmiana królewska. Uznaje się ją bowiem za łatwą w obróbce kulinarnej. Doskonale nadaje się do smażenia, pieczenia czy przyrządzania w galarecie.
Ryba wątpliwej jakości?
W dzisiejszych czasach społeczeństwo coraz baczniej przygląda się kwestii jakości spożywanych produktów oraz ich wartościom odżywczym. Pojawiają się więc zarzuty co do „mulistego” posmaku i niskiej jakości mięsa, spowodowanej głównie sposobem hodowli, w tym tuczenie ryb w pośpiechu, poprzez karmienie ich sztucznymi paszami i faszerowanie antybiotykami. Mięso karpia bywa też tłuste (do 7% tłuszczu) i ma niekorzystny stosunek kwasów omega-6 do omega-3 (nawet 10:1), przez co wypada gorzej niż mięso ryb morskich. Z tego względu wiele osób wybiera inne gatunki do przygotowania świątecznych potraw.
Kwestie etyczne
Co więcej, w grę wchodzą także względy etyczne. Chodzi głównie o trzymanie żywych zwierząt w ciasnych pojemnikach, przenoszenie ich do domu w foliowych workach, a także ubój, który nie zawsze przebiega w sposób humanitarny. Zdarza się, iż eksperci od zdrowego żywienia wskazują, że za króla wigilijnego stołu można byłoby uznać śledzia, posiadającego korzystne proporcje kwasów tłuszczowych oraz zawierającego jod.
Korzyści dla zdrowia i kilka ważnych rad
Mimo wskazanych wyżej aspektom, świadczących o tym, że słodkowodny okaz nie może pochwalić się najlepszą renomą, nie powinniśmy go definitywnie skreślać. Jest bowiem bogaty w witaminy z grupy B oraz minerały, takie jak magnez czy fosfor. Zawiera też nienasycone kwasy tłuszczowe, wspomagające układ krążenia.
Aby karp smakował, należy go jednak traktować w odpowiedni sposób. Warto wspomnieć, że sklepy zaczęły wychodzić naprzeciw oczekiwaniom konsumentów, wprowadzając do oferty tzw. filety nacinane z maszynowo rozdrobnionymi ośćmi. To technika opracowana przez pracowników Morskiego Instytutu Rybackiego w Gdyni i stosowana od 2014 r.
Dobrze jest również wybierać sprawdzonych hodowców i dbać o odpowiednie warunki przechowywania ryby. Tradycja nie musi stać w sprzeczności z jakością. Czy Wigilia bez karpia smakowałaby tak samo? Dla znacznej części społeczeństwa – zapewne nie.
Co ciekawe, według Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa statystyczny Polak zjada zaledwie 0,5 kg karpia rocznie, co stanowi tylko 4% rocznej konsumpcji ryb. Ponad 90% krajowej produkcji, wynoszącej ok. 18 tys. ton, sprzedaje się w grudniu, tuż przed świętami. Można więc wysnuć wniosek, że świąteczny przysmak nie cieszy się kolosalną popularnością, a jemy go głównie z powodu tradycji i tylko raz w roku.
Komentarze (1)
Dodaj swój komentarz