Jak odczytywać wyniki morfologii krwi? Co oznaczają poszczególne skróty?

Trzeba jednak pamiętać, że znajomość znaczenia skrótów to nie to samo co interpretacja wyników. Ta należy wyłącznie do lekarza, który uwzględnia także objawy, wywiad z pacjentem i inne badania.

Morfologia krwi – co to takiego i kiedy się ją wykonuje?

Morfologia krwi to podstawowe badanie diagnostyczne, które pozwala ocenić ilość i jakość poszczególnych elementów morfotycznych krwi, takich jak krwinki czerwone (erytrocyty), krwinki białe (leukocyty) i płytki krwi (trombocyty). W laboratorium analizowany jest również ich kształt, wielkość oraz stosunek poszczególnych składników do pełnej objętości krwi. Badanie to wykonuje się nie tylko w przypadku podejrzenia choroby, ale także profilaktycznie –zaleca się je przynajmniej raz w roku. Zlecane jest także przed zabiegami chirurgicznymi, w czasie ciąży, podczas kontroli efektywności leczenia lub w sytuacjach pogorszonego samopoczucia, osłabienia, utraty wagi czy częstych infekcji. Więcej informacji o wskazaniach do przeprowadzenia morfologii krwi, a także o przygotowaniu pacjenta znajduje się w opisie badania, które jest dostępne np. na stronie alab.pl: https://www.alab.pl/badanie/morfologia-krwi-c55.

Należy zaznaczyć, że odchylenia od normy w badaniu morfologicznym krwi nie zawsze muszą oznaczać chorobę – mogą wynikać z odwodnienia, intensywnego wysiłku fizycznego czy niewłaściwego przygotowania do badania. Co więcej, absolutnie niewskazane jest samodzielne poszukiwanie diagnozy. Interpretacja wyników powinna więc należeć do lekarza, który uwzględni również objawy kliniczne, wyniki innych, niezbędnych badań, informacje zebrane podczas wywiadu medycznego i historię zdrowotną pacjenta. Niemniej, w wynikach morfologii znajduje się wiele parametrów, które mogą początkowo wydawać się niezrozumiałe. Poniżej przedstawiamy charakterystykę kilku z nich, mających kluczowe znaczenie dla oceny stanu zdrowia. Wartości poszczególnych parametrów zamieszczone w dalszej części tekstu mają charakter orientacyjny i mogą różnić się w zależności od konkretnego laboratorium.

HCT (morfologia) – co to jest?

HCT, czyli hematokryt, to wskaźnik określający procentowy udział krwinek czerwonych w pełnej objętości krwi pacjenta. W praktyce pokazuje, jaka część krwi stanowi masa erytrocytów, a jaka – osocze. Przybliżone normy HCT (zależne od laboratorium) wynoszą dla kobiet od 37 do 47%, a dla mężczyzn – od 40 do 54%.

Podwyższony hematokryt może świadczyć o odwodnieniu organizmu, przebywaniu na dużych wysokościach (gdzie jest mniejsze stężenie tlenu), czerwienicy prawdziwej (chorobie szpiku) lub chorobach płuc. Z kolei obniżony parametr HCT obserwuje się między innymi w anemii, krwotokach, przewodnieniu organizmu (tak zwanym zatruciu wodnym) czy chorobach nerek.

HGB (morfologia) – co to jest?

HGB (lub Hb) to skrót od hemoglobiny, czyli białka obecnego w czerwonych krwinkach (i jednocześnie ich barwnika), które odpowiada za transport tlenu do komórek i dwutlenku węgla z tkanek do płuc. Przybliżona norma HGB dla kobiet kształtuje się w przedziale od 12 do 16 g/dl, natomiast dla mężczyzn – od 14 do 18 g/dl.

Zbyt niski poziom hemoglobiny to jeden z podstawowych objawów anemii (niedokrwistości). Może ona wynikać z niedoboru żelaza, witaminy B12, kwasu foliowego, ale także z utraty krwi, chorób przewlekłych lub zaburzeń funkcjonowania i krwiotwórczej roli szpiku kostnego. Z kolei podwyższony poziom HGB często obserwuje się u osób palących papierosy, odwodnionych lub cierpiących na przewlekłe choroby płuc, takie jak POChP.

WBC (morfologia) – co to jest?

WBC (White Blood Cells) oznacza liczbę krwinek białych, czyli leukocytów. Są one kluczowym elementem układu odpornościowego – odpowiadają za obronę organizmu przed infekcjami bakteryjnymi, wirusowymi i grzybiczymi. Norma WBC kształtuje się w zakresie od 4000 do 10 000/µl.

Podwyższony poziom leukocytów (stan ten określany jest mianem leukocytozy) może wskazywać na infekcję, stan zapalny, stres, uraz, a nawet choroby nowotworowe, na przykład białaczkę. Zbyt niski poziom WBC (określany mianem leukopenii) pojawia się często w trakcie lub po przebytych infekcjach wirusowych, w wyniku działania leków (w tym leków immunosupresyjnych lub przeciwpsychotycznych) czy w przebiegu chorób nowotworowych krwi oraz w niedożywieniu.

MCV (morfologia) – co to jest?

MCV (Mean Corpuscular Volume) to wskaźnik określający średnią objętość krwinki czerwonej. Wynik tego parametru pomaga zdiagnozować konkretny typ anemii (jeśli ta występuje u pacjenta), a także jest wskaźnikiem nieprawidłowości w funkcjonowaniu gospodarki żelazowej oraz elektrolitowej organizmu. Przybliżona norma MCV (może się różnić w zależności od laboratorium) wynosi od 82 do 92 fl.

Podwyższone MCV oznacza, że krwinki czerwone są większe niż normalnie, co może wskazywać na niedobór witaminy B12 lub kwasu foliowego, ale również na choroby żołądka i jelit. Z kolei obniżone MCV świadczy o tym, że krwinki są zbyt małe – co często oznacza rozwój anemii z niedoboru żelaza lub w wyniku chorób przewlekłych.

RBC (morfologia) – co to jest?

RBC (Red Blood Cells) to liczba erytrocytów, czyli krwinek czerwonych, które odpowiadają za transport tlenu. Norma RBC dla kobiet wynosi od 3,5 do 5,2 mln/µl, a u mężczyzn – od 4,2 do 5,4 mln/µl.

Podwyższone RBC może wskazywać na odwodnienie, przewlekłe niedotlenienie organizmu (w wyniku przebywania na dużych wysokościach, na skutek palenia papierosów, w przebiegu obturacyjnego bezdechu sennego i w innych okolicznościach), rozwój czerwienicy prawdziwej i innych schorzeń. Obniżone RBC natomiast to częsty objaw anemii, utraty krwi lub zaburzeń wytwarzania krwinek w szpiku kostnym.

PCT (morfologia) – co to jest?

PCT (Plateletcrit) to wskaźnik określający stosunek objętości płytek krwi do objętości krwi pełnej. Można go porównać do hematokrytu, ale w odniesieniu do trombocytów. Płytki krwi odgrywają kluczową rolę w procesie krzepnięcia i gojenia ran. Norma PCT wynosi zazwyczaj od 0,16 do 0,34%.

Podwyższone PCT może oznaczać zwiększoną produkcję płytek w przebiegu chorób autoimmunologicznych, stanach zapalnych tkanek i narządów czy nadpłytkowości rodzinnej. Zbyt niskie PCT może świadczyć o małopłytkowości (trombocytopenii), która pojawia się najczęściej w wyniku niedoborów witamin z grupy B, a także jako skutek uszkodzenia szpiku (polekowego, alkoholowego).

Źródła:

1. P. Herman, Morfologia krwi – przygotowanie, wyniki, wskazania [w:] Medycyna Praktyczna – Dla Pacjentów, 14.04.2014
2. Solnica, Płytki krwi [w:] Interna – Mały Podręcznik Medycyny Praktycznej online, weryfikacja hasła: 11.07.2025
3. Solnica, Erytrocyty (krwinki czerwone, RBC) [w:] Interna – Mały Podręcznik Medycyny Praktycznej online, weryfikacja hasła: 11.07.2025
4. Solnica, Hematokryt [w:] Interna – Mały Podręcznik Medycyny Praktycznej online, weryfikacja hasła: 11.07.2025
5. Solnica, Hemoglobina [w:] Interna – Mały Podręcznik Medycyny Praktycznej online, weryfikacja hasła: 11.07.2025
6. Solnica, Leukocyty (całkowita liczba leukocytów we krwi) [w:] Interna – Mały Podręcznik Medycyny Praktycznej online, weryfikacja hasła: 11.07.2025
7. Solnica, Średnia objętość erytrocytu [w:] Interna – Mały Podręcznik Medycyny Praktycznej online, weryfikacja hasła: 11.07.2025
8. Mgr A. Janowicz, Podstawowe badania krwi – jak często wykonywać? [w:] Centrum Wiedzy Alab, alab.pl, dostęp: 10.10.2025