Przez wiele lat, najbardziej liczna grupa polskich kibiców, grę sportową na wolnym powietrzu utożsamiała wyłącznie z piłką nożną. Z biegiem czasu pojawiały się inne rywalizacje drużynowe z piłką, odbiegającą najczęściej wielkością i kształtem od tej kopanej. Kibic piłkarski, który po raz pierwszy zjawił się (zwykle zupełnie przypadkowo) na meczu rugby, oglądał tę grę przez pryzmat piłki nożnej. Po kilku, najwyżej kilkunastu minutach, całkowicie zniesmaczony, opuszczał trybuny pokrzykując i wymachując nerwowo rękami.
Nieliczni z nich, którzy postawili sobie za cel zrozumienie tej tak innej niż nożna gry, już po kilkunastu meczach stawali się jej zwolennikami, a niektórzy wręcz pasjonatami.
Futbol amerykański zaistniał w naszym kraju, a zwłaszcza na Warmii i Mazurach, znacznie później niż rugby. Nie trudno przewidzieć jak zachowałby się „prawdziwy kibic nożnej” oglądający po raz pierwszy walczących na piłkarskiej murawie... futbolistów, ale amerykańskich. Zresztą nie tylko on, bo niewiele inaczej zachowałby się również wytrawny obserwator boiskowych zmagań rugbistów. Wszystkie te trzy gry sportowe różnią się od siebie. Każda ma swoich sympatyków, ale ci najwierniejsi nie byliby tacy, gdyby nie znali podstawowych zasad ich prowadzenia.
Gra w futbol amerykański i rugby mają ze sobą wiele wspólnego. W praktyce jednak są pewne różnice, które sprawiają, że zawodnicy rugby niekoniecznie odnajdą się na boisku do futbolu i na odwrót. Obie są dyscyplinami mocno ze sobą spokrewnionymi. Popatrzmy zatem czym się one zasadniczo różnią.
BOISKO. Obie gry przeprowadzane są na podobnie wyglądających boiskach, ale nie identycznych. W futbolu amerykańskim boisko ma wymiary 120 jardów na 160 stóp (mniej więcej 110×49 metrów). Bramka znajduje się za polem punktowym. Boisko do rugby ma 100×70 metrów, a bramka umieszczona jest przed polem punktowym. Kształty bramek też się różnią. W futbolu charakterystyczną cechą są linie przeprowadzone co 5 jardów. W rugby z kolei linii jest znacznie mniej i przypominają nieco te nakreślone na lodowisku hokejowym.
PUNKTACJA. Podstawowa różnica dotyczy sposobu zliczania punktów. W rugby przyznaje się punkty albo za przyłożenie (czyli nie tylko wniesienie piłki na pole punktowe, ale jej tam położenie) lub za przekopanie piłki na bramkę między słupy ponad poprzeczkę. W rugby punktacja jest więc prosta: 5 punktów za przyłożenie, 3 punkty za trafienie piłką nad poprzeczką pomiędzy słupami oraz 2 za podwyższenie. W futbolu jest znacznie więcej akcji punktowych: 6 - przyłożenie, 3 - kop na bramkę, 1- podwyższenie, 2 - inny rodzaj podwyższenia, 1 lub 2 - zagranie bezpieczne.
SPOSÓB GRY. Głównym zadaniem zespołów w obu grach jest doniesienie-przyłożenie piłki na pole punktowe. W futbolu amerykańskim prawie nie ma ograniczeń w szarżowanie na przeciwnika. Można zatrzymać każdego zawodnika, a szarża jest w nim zwykle silniejsza niż w rugby, gdzie zatrzymać można tylko i wyłącznie tego gracza, który znajduje się w posiadaniu piłki. Konieczność blokowania zawodników i osłaniania tego, który niesie piłkę w futbolu amerykańskim, sprawiły, że wypracowano w nim grę formacjami (obrona, atak) podobnymi do tych z piłki nożnej. W rugby piłkę podaje się do tyłu (chociaż w praktyce w bok, ale w taki sposób, by podający znajdował się nieco bardziej z przodu). Z kolei kopać można w każdym kierunku. W futbolu sposób podania i kierunek są dowolne.
CZAS GRY. W rugby gra się dwie połowy po 40 minut plus czas doliczony. Zegar nie jest zatrzymywany podczas przerw. W futbolu gra się cztery kwarty po 15 minut. Zegar jest zatrzymywany, przez co mecze mogą trwać nawet do trzech godzin. Rugby jest grą dynamiczną, ponieważ czas gry jest odmierzany ciągle. W futbolu amerykańskim grę przerywa się po każdej nieudanej akcji lub powaleniu gracza z piłkę.
LICZBA GRAJĄCYCH. W futbolu amerykańskim drużyna w akcji liczy zawsze 11 zawodników. Najpopularniejszy wariant gry w rugby to ten z udziałem na boisku 15 graczy. Inny, który ostatnio stał się dyscypliną olimpijska, jest grą zespołów 7-osobowych. Różna też jest liczba rezerwowych w obu dyscyplinach. W rugby zawodnik, który zejdzie z boiska, nie może na nie wrócić (z wyjątkiem zmiany na czas interwencji lekarza), natomiast w futbolu są zawodnicy, którzy wchodzą tylko na niektóre akcje, po czym schodzą.
SPRZĘT SPORTOWY. W futbolu amerykańskim zawodnicy występują w pełnych „zbrojach”, natomiast w rugby jedynym elementem ochronnym, który jest obowiązkowy, pozostaje osłona na zęby. Pewnym paradoksem jest fakt, że to rugby, a nie futbol amerykański, uznawane są za sport bardziej brutalny, a to głównie przez brak sprzętu ochronnego. W amerykańskim, choć szarże są potężniejsze i częstsze, ich impet może być złagodzony przez sprzęt ochronny. Zawodnicy w rugby noszą koszulki ponumerowane od 1 do 15 (rezerwowi od 16 do 23), natomiast w futbolu numery są stałe i powiązane z określonymi pozycjami.
PIŁKI. Różne są też piłki do obu gier. Ich kształt jest wprawdzie jajowaty, ale piłka do futbolu jest o centymetr krótsza i trochę cięższa, od tej do rugby. Te do futbolu mają nieco ostrzejsze zakończenia. W rugby używa się piłki w kształcie symetrycznego jaja o najdłuższej średnicy 280-300 mm i najwęższym obwodzie 720-740 mm. W futbolu piłka ma kształt elipsoidy obrotowej o wymiarach odpowiednio 279,4-292,1 mm i 711-723,9 mm.
POPULARNOŚĆ. Rugby jest popularne w ponad 170 państwach i terytoriach zależnych. Są uznawane za sport narodowy w Walii, Nowej Zelandii, Gruzji, RPA, Papui-Nowej Gwinei, na wielu wyspach Pacyfiku oraz na Madagaskarze. To bardzo popularny sport w Australii, Argentynie, Francji, Irlandii, Japonii, Kanadzie, Kenii, Rumunii, Szkocji i we Włoszech. Puchar Świata (mistrzostwa globu) gromadzi na trybunach i przed telewizorami podobna liczbę widzów jak mistrzostwa świata w piłce nożnej.
Futbol amerykański rozwinął się z rugby. Mówi się, że brytyjscy koloniści z Kanady przywieźli Amerykanom rugby. Oczywiście najbardziej popularny jest w USA i w Kanadzie. W formie zorganizowanej w futbol grają niemal wyłącznie mężczyźni i chłopcy, choć w ostatnich latach zaczęły powstawać amatorskie ligi kobiece. Futbol amerykański pozostaje najpopularniejszym sportem widowiskowym w Stanach Zjednoczonych, zdobywając oglądalność przewyższającą inne sporty transmitowane w telewizji. Jedyną dużą futbolową ligą zawodową w Stanach Zjednoczonych jest NFL, w której uczestniczą 32 zespoły. Jej finał, Super Bowl, ogląda niemal połowa amerykańskich gospodarstw domowych oraz telewidzowie z ponad 200 krajach.
Lech Janka
Komentarze (2)
Dodaj swój komentarz