Czy cukrzyca ciążowa wpływa na rozwój płodu?

Co to jest cukrzyca ciążowa?

Cukrzyca ciążowa to najczęstsze powikłanie metaboliczne ciąży. W populacji europejskiej częstotliwość występowania cukrzycy ciążowej wynosi około 5,4%. Zaburzenia tolerancji węglowodanów w ciąży klasyfikuje się na cukrzycę w ciąży (przypadki cukrzycy typu 1 i 2 wykryte w czasie ciąży) oraz cukrzycę ciążową. Jest też grupa kobiet, które miały zdiagnozowaną cukrzycę jeszcze przed ciążą – mówimy wówczas o cukrzycy przedciążowej. 

Cukrzyca ciążowa występuje wtedy, gdy hiperglikemia rozwinęła się w ciąży na skutek naturalnych procesów zachodzących w organizmie kobiety ciężarnej. Zaburzenia gospodarki węglowodanowej najczęściej ujawniają się w takim przypadku w drugiej połowie ciąży. Wdrożenie leczenia i systematyczne kontrolowanie glikemii ogranicza skutki cukrzycy ciążowej dla dziecka i matki.

Czy cukrzyca ciążowa jest groźna dla płodu?

Jeśli dziecko na skutek cukrzycy ciążowej rodzi się za duże, może pojawić się problem z jego przejściem przez drogi rodne kobiety. Może oznaczać to konieczność zastosowania cesarskiego cięcia. Poród drogą naturalną może doprowadzić do komplikacji, takich jak dystocja barkowa – sytuacja, gdy po urodzeniu się główki dalszy poród płodu zostaje zahamowany na skutek nadmiernej wielkości barków. W skrajnych przypadkach może dojść do niedotlenienia płodu i zaburzeń neurologicznych. Cukrzyca ciążowa może mieć również wpływ na stan zdrowia noworodka i rozwój dziecka w przyszłości.

Właściwa kontrola poziomu glukozy we krwi oraz zdrowy styl życia w czasie ciąży mogą znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia powikłań cukrzycy ciążowej. Należy przestrzegać zaleceń lekarskich i regularnie kontrolować poziom cukru we krwi, aby uniknąć groźnych konsekwencji hiperglikemii dla płodu i matki.

Jaki wpływ na rozwój dziecka może mieć cukrzyca ciążowa?

Najczęstszym powikłaniem cukrzycy ciążowej jest nadmierna masa płodu (tzw. makrosomia), która oznacza przekroczenie 90. centyla dla danego wieku ciążowego lub masę urodzeniową powyżej 4000 g. Makrosomia niesie ze sobą ryzyko komplikacji okołoporodowych oraz problemów zdrowotnych dziecka po urodzeniu. U noworodków matek z cukrzycą ciążową często rozpoznaje się tzw. fetopatię cukrzycową, która oprócz makrosomii objawia się: przerostem narządów i tkanek, nadmiernym otłuszczeniem, hipoglikemią, żółtaczką, zaburzeniami elektrolitowymi, niedojrzałością płuc w stosunku do wieku ciążowego.

Cukrzyca ciążowa zwiększa ryzyko porodu przedwczesnego, czyli narodzin dziecka przed 37. tygodniem ciąży. Wcześniaki mogą mieć problemy m.in. z oddychaniem, przyjmowaniem pokarmu i utrzymywaniem temperatury ciała. Ponadto u dziecka matki z cukrzycą ciążową może wystąpić zbyt niski poziom cukru we krwi (hipoglikemia) po urodzeniu. Spowodowane jest to tym, że organizm noworodka w reakcji na wysoki poziom glukozy w organizmie matki wytwarza więcej insuliny niż to konieczne. Stan ten wymaga hospitalizacji i zastosowania odpowiedniego leczenia po porodzie, polegającego na dożylnym podawaniu glukozy. Noworodki matek z cukrzycą ciążową są też bardziej narażone na żółtaczkę. Ponadto dzieci z nadmierną urodzeniową masą ciała mają większe predyspozycje do rozwoju takich chorób, jak: otyłość, cukrzyca typu 2 czy schorzenia układu krążenia.

* * *

Bibliografia:

Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. https://ptdiab.pl/zalecenia-ptd/zalecania-aktywni-czlonkowie-2023

Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników postępowania u kobiet z cukrzycą. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2017, 2(5), 215-229. https://journals.viamedica.pl/ginekologia_perinatologia_prakt/article/download/56571/43037