Olsztyńska delegatura Instytutu Pamięci Narodowego pokaże twarze ok. 150 funkcjonariuszy, od zastępcy naczelnika wydziału aż po szefów. Wszyscy zostaną podpisani z imienia i nazwiska. Prócz tego przy zdjęciu znajdzie się informacja o karierze zawodowej danego pracownika UB i SB i ścieżka jego awansu. Obecnie trwają prace nad "Informatorem personalnym" o kadrze kierowniczej olsztyńskiej bezpieki w latach 1945-1990. - Chcemy zorganizować wystawę w holu głównym Urzędu Wojewódzkiego, dlatego lada dzień wyślemy pismo do wojewody Adama Supła z prośbą o zgodę - mówi dr Piotr Kardela z olsztyńskiej delegatury IPN. Paweł Lulewicz, rzecznik wojewody: - Propozycja jest ciekawa i poważnie się nad nią zastanowimy. IPN chce zorganizować wystawę wiosną 2007 roku, dokładny termin nie jest jeszcze ustalony. - Zawsze pokazuje się i mówi o ludziach, których bezpieka zwalczała, o podziemiu niepodległościowym po II wojnie czy "Solidarności". Milczy się jednak na temat tych, którzy w szczególnie perfidny sposób dławili wolnościowe aspiracje Polaków. Chcemy pokazać właśnie tę drugą stronę, kadrę kierowniczą aparatu represji w Olsztynie. - wyjaśnia dr Kardela. Wojciech Niepokulczycki, współzałożyciel pierwszej "S" na Warmii i Mazurach, w stanie wojennym ukrywał się. Dziś polityk Platformy Obywatelskiej, pytany o wystawę, mówi: - Bardzo trafiony pomysł. Szczerze mówiąc, powinna mieć miejsce już dawno temu. Nic do tych ludzi nie mam, nie czuję urazy. Powinno się jednak pokazać ich twarze i powiedzieć, co robili. Nie obawia się pan, że może w ten sposób zostać pokazana osoba, która wam pomagała? Że będzie niesłusznie oskarżana? Niepokulczycki: - Osobiście nie znałem takiej. Nigdy też nie wspominano podczas rozmów, by ktoś taki był. Pamiętam jednak, jak w czasie stanu wojennego, kiedy się ukrywałem, spotkałem kolegę z milicji, z którym trenowałem w klubie. Powinien mnie zamknąć, bo byłem poszukiwany listem gończym. Ale na ulicy popatrzyliśmy sobie w oczy, po czym on poszedł w swoim, a ja w swoim kierunku. Zachował się wtedy porządnie. Także Irenie Telesz, aktorce Teatru im. Stefana Jaracza, która w latach osiemdziesiątych zakładała "S" w Olsztyńskiem, podoba się pomysł IPN. - Nas pokazywano w stanie wojennym, dlatego teraz powinniśmy pokazać twarze tych, którzy prześladowali "Solidarność". Może nie dla nas, ale dla młodych, by pamiętali o tamtych czasach - mówi Telesz. Podobne wystawy w tym roku zorganizowano w Krakowie i Wrocławiu. Olsztyńska wystawa poprzedzi szykowaną przez delegaturę IPN publikację o olsztyńskiej UB i SB. Oprócz "twarzy" znajdzie się w niej szkic o powstaniu i strukturze aparatu bezpieczeństwa w Olsztynie. Publikację przygotowuje zespół pracowników IPN, którym kieruje dr Piotr Kardela. - Jest to ogólnopolski program IPN "Aparat represji w Polsce Ludowej", a każdy oddział i delegatura realizuje takie przedsięwzięcie - mówi dr Piotr Kardela. Na taką wystawę i publikację czeka senator PiS Jerzy Szmit, który także działał w solidarnościowej opozycji. - Można się zastanawiać dlaczego dopiero teraz, ale trzeba się cieszyć, że będzie - mówi. - SB i UB to były organizacje przestępcze, a dziś jej członkowie cieszą się z przywilejów i wysokich emerytur. To prawdziwy chichot historii, bo ofiary żyją często w biedzie. Dlatego pora pomyśleć, czy nie należy z tymi przywilejami skończyć - dodaje Szmit. Wielu funkcjonariuszy żyje. - Na pewno wystawie będzie towarzyszyć także zdziwienie. Co do kadry kierowniczej SB, to nie widzę jednak powodu, by litować się nad ludźmi, którzy poświęcili życie prześladowaniu obywateli własnego państwa - mówi Szmit. - Spotykałem się co prawda z różnymi postawami funkcjonariuszy SB, jednak trudno dziś powiedzieć, ile było w tym szczerości, ile gry w "dobrego i złego policjanta". W książce opublikowane zostaną informacje z akt personalnych funkcjonariuszy olsztyńskiej bezpieki. Książka powinna trafić do księgarń na początku czerwca 2007 roku.